1. Blog
  2. Overheid
  3. Wat zijn de gevolgen van de Spreidingswet?

Wat zijn de gevolgen van de Spreidingswet?

Momenteel verblijven veel asielzoekers in Nederland onder slechte en onveilige omstandigheden. Hierdoor worden de mensenrechten van asielzoekers geschonden. De Spreidingswet zal een belangrijke rol spelen in het beëindigen van deze situatie. Het doel van deze wet is namelijk om voor een evenredige verdeling te zorgen van asielzoekers over Nederland. De wet is vanaf 1 februari 2024 in werking getreden.

Er was aanvankelijk weerstand tegen de Spreidingswet

Sommige gemeenten gaven zelf aan dat de wet voor hen onuitvoerbaar was. Maar gemeenten en provincies zijn voor het grootste deel wel positief en noemen de wet uitvoerbaar. Er is dus uiteindelijk veel draagvlak gekomen voor de Spreidingswet.

Door deze wet is het Centraal Orgaan Opvang Asielzoekers (COA) niet langer afhankelijk van de medewerking van gemeenten voor voldoende opvangplekken. Met deze wet wil het kabinet zorgen voor een evenwichtiger verdeling van asielzoekers in Nederland.

Wat is de impact van de ingang van de Spreidingswet?

Het wordt nu de wettelijke taak van gemeenten om te zorgen dat ze voldoende asielzoekers opvangen. Dit zorgt ervoor dat er nu eindelijk een duurzame oplossing komt voor de opvangcrisis in Nederland, met voldoende opvangplekken voor elke asielzoeker. Het proces bestaat uit drie fasen en duurt gemiddeld twee jaar lang.

De positieve effecten van de Spreidingswet

  • Een evenredige verdeling van opvangplekken door Nederlandse gemeenten en provincies.

  • Meer stabiliteit en voorspelbaarheid in het asielsysteem.

  • Betere integratie van asielzoekers in onze gemeenschap.

  • Méér duurzame opvangplekken voor asielzoekers.

Hoe ziet de werking van de Spreidingswet er uit?

De Spreidingswet heeft een cyclus van 2 jaar en bestaat uit drie verschillende fasen. Na deze twee jaar start de cyclus opnieuw.

Fase 1: capaciteitsraming - duur 9 maanden

De eerste fase van de Spreidingswet duurt gemiddeld 9 maanden. In deze fase wordt er een berekening gemaakt voor het aantal benodigde opvangplekken. Vervolgens wordt er een indicatieve verdeling gemaakt voor de twaalf provinciale opgaven. Het gaat hierbij om de reguliere opvang in AZC's als de crisis- en noodopvang die vereist is.

Deze opgaven komen tot stand op basis van een verdeelsleutel naar inwoneraantal en sociaal-economische status (SES-WOA score) per gemeente. Vervolgens gaan de gemeenten in overleg met de Provinciale Regietafel (PRT) onder leiding van de commissaris met elkaar in gesprek over de verdeling van alle opvangplekken.

Fase 2: het verdeelbesluit - duur 2 maanden

Als de gemeenten zelf de provinciale opgave hebben verdeeld, dan legt de Staatssecretaris JenV de verdeling vast in het verdeelbesluit. Als dit niet is gedaan, dan wordt het verdeelbesluit zelf gemaakt door Staatssecretaris.

Fase 3: realisatie nieuwe opvangplekken - duur 6 maanden

In de laatste fase worden de nieuwe opvangplekken beschikbaar gesteld door de gemeenten. Deze fase duurt een half jaar, waarna de plaatsen verdeeld moeten zijn. Na deze fase begint de cyclus weer opnieuw.

De uitdagingen van de Spreidingswet

De Spreidingswet is een uitdaging voor iedereen die eraan moet meewerken. Zo was er initieel ook wat weerstand van gemeenten die de wet als onuitvoerbaar zagen. Toch beschouwden veel gemeenten de wet als een noodzakelijk middel om de opvangcrisis op een duurzame manier op te lossen.

De weerstand van gemeenten kwam voornamelijk voort uit het feit dat de wet een dwangmatig karakter heeft en bovendien veel extra kosten met zich mee zou brengen. Deze gemeenten waren bang voor een onverantwoorde druk. De overheid heeft via de wet financiële ondersteuning geregeld, waardoor er bij de gemeenten voldoende capaciteit is om de benodigde opvangplekken te realiseren. Hierdoor is het draagvlak aanzienlijk toegenomen.

UNICEF en andere maatschappelijke organisaties benadrukken dat de wet moet zorgen voor verbeterde opvangomstandigheden, met name voor kinderen. Hiervoor is een daadkrachtige uitvoering van de wet vereist.

Wil jij een rol spelen bij de uitvoering van de Spreidingswet?

Wil jij ervoor zorgen dat asielzoekers in Nederland onder de best mogelijke omstandigheden worden opgevangen? Dan kun jij via Maandag® een belangrijke rol spelen bij de uitvoering van de Spreidingswet binnen één van deze functies:

Opvangmedewerker asielzoekerscentrum

Als opvangmedewerker in een asielzoekerscentrum geef jij ondersteuning en ben je verantwoordelijk voor de dagelijkse zorg. Je helpt bij praktische zaken, zoals de asielprocedure. Daarnaast zorg je voor een veilige omgeving waarin asielzoekers hun leven kunnen voortzetten.

Bekijk de vacatures

Gemeentelijk medewerker

In deze rol werk je samen met andere met andere lokale instanties om te zorgen dat de gemeente voldoet aan haar wettelijke taak om asielzoekers op te vangen. Je coördineert de uitvoering van beleid, adviseert het gemeentebestuur over opvanglocaties en werkt nauw samen met het COA en andere partners.

Bekijk de vacatures

Planner

Als planner ben je verantwoordelijk voor het logistieke aspect van de opvang van asielzoekers. Van het verdelen van opvangplekken in samenwerking met de provinciale regietafels, tot het opstellen van schema’s en ervoor zorgen dat de beschikbare locaties efficiënt worden gebruikt.

Bekijk de vacatures

Financieel adviseur

De financieel adviseur geeft advies over het beheren van budgetten en het aanvragen van subsidies voor extra opvangplekken. Daarnaast waarborg je de financiële haalbaarheid van de Spreidingswet op lokaal niveau en zorg je ervoor dat de beschikbare middelen optimaal ingezet worden.

Bekijk de vacatures

Veelgestelde vragen over de gevolgen van de Spreidingswet

Wat houdt de Spreidingswet precies in?

De Spreidingswet is een wet die ervoor zorgt dat asielzoekers evenrediger worden verdeeld over alle Nederlandse gemeenten. Gemeenten krijgen de wettelijke taak om opvangplekken te realiseren, en er wordt gestreefd naar een evenwichtige verdeling gebaseerd op bevolkingsgrootte en sociaaleconomische status.

Wat zijn de belangrijkste positieve gevolgen van de Spreidingswet?

De Spreidingswet zorgt voor een stabielere en meer voorspelbare verdeling van opvangplekken, wat de druk op bepaalde gemeenten vermindert. Bovendien helpt de wet bij een betere integratie van asielzoekers en zorgt deze voor meer humane en duurzame opvangomstandigheden.

Welke uitdagingen brengt de Spreidingswet met zich mee?

Hoewel er nu meer draagvlak is voor de wet, waren sommige gemeenten aanvankelijk bezorgd over de uitvoerbaarheid, vooral vanwege de dwang en de financiële kosten. De overheid heeft echter financiële ondersteuning beloofd om gemeenten te helpen bij het realiseren van opvangplekken.

Hoe werkt de verdeelsleutel van de Spreidingswet?

De verdeelsleutel is gebaseerd op het aantal inwoners en de sociaaleconomische status (SES) van gemeenten. Dit zorgt ervoor dat opvangplekken eerlijk worden verdeeld over verschillende regio’s, rekening houdend met de draagkracht van elke gemeente.

Wat is de rol van de Staatssecretaris in het verdeelproces?

Als gemeenten er niet in slagen om zelf tot een evenredige verdeling te komen, stelt de Staatssecretaris van Justitie en Veiligheid een verdeelbesluit op dat bepaalt hoeveel asielzoekers elke gemeente moet opvangen.

Wat doet een opvangmedewerker in een asielzoekerscentrum?

Als opvangmedewerker ondersteun je asielzoekers in hun dagelijkse leven en help je hen bij praktische zaken, zoals de asielprocedure. Daarnaast zorg je voor een veilige en stabiele omgeving waar zij tijdelijk kunnen verblijven.

Welke rol speelt een gemeentelijk medewerker bij de uitvoering van de Spreidingswet?

Als gemeentelijk medewerker coördineer je de uitvoering van het asielbeleid op lokaal niveau. Je adviseert over geschikte opvanglocaties en werkt samen met partners zoals het COA om ervoor te zorgen dat de gemeente voldoet aan haar wettelijke verplichtingen.

Hoe kan ik bijdragen aan de uitvoering van de Spreidingswet?

Je kunt een bijdrage leveren door te werken als opvangmedewerker, gemeentelijk medewerker, planner, of financieel adviseur. Deze functies spelen een cruciale rol in het waarborgen van een goede uitvoering van de wet en het bieden van adequate opvang aan asielzoekers.